Awraham Stern to postać historyczna, która pozostawiła niezatarty ślad w historii Polski i Izraela. Urodził się 23 grudnia 1907 roku w Suwałkach, zaś swoje życie zakończył 12 grudnia 1942 roku w Tel Awiwie.
Stern, znany również jako Abraham Stern (hebr. אברהם שטרן), był żydowskim poetą oraz założycielem i liderem radykalnej organizacji znanej jako Lechi. Organizacja ta, często określana mianem „Bandy Sterna” (ang. Stern Gang), zyskała reputację na arenie międzynarodowej jako grupa terrorystyczna.
Życiorys
Awraham Stern przyszedł na świat w Suwałkach, w rodzinie Mordechaja i Hadasy-Lei. Jego życie zaczęło się w 1925 roku, kiedy to zdecydował się na emigrację do Palestyny. Pierwszym krokiem na nowej ziemi było ukończenie Gimnazjum Hebrajskiego w Jerozolimie, a następnie podjęcie studiów na Uniwersytecie Hebrajskim w dwóch kierunkach: języki klasyczne oraz literatura, w tym zarówno grecka, jak i łacińska.
W 1934 roku zadebiutował jako poeta, publikując swój pierwszy zbiór wierszy. W dorobku literackim Sterna znajduje się także hymn do organizacji Lechi, noszący tytuł „Anonimowy żołnierz”. Łącznie na jego twórczość poetycką składa się 53 utwory, które odzwierciedlają jego zaangażowanie i pasję.
Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, kiedy to Irgun oraz Hagana ogłosiły zawieszenie wszelkich działań przeciwko brytyjskim władzom, Stern podjął zdecydowane kroki. Uznając Wielką Brytanię za głównego wroga niepodległości Izraela, postanowił założyć radykalną organizację zbrojną Lechi. Celem ugrupowania było kontynuowanie walki z brytyjską administracją w Palestynie, co dodatkowo potęgowało jego oburzenie wobec polityki władz mandatowych, które niechętnie podejmowały działania wobec rosnącej fali żydowskich uchodźców z Europy, pogrążonej w wojennej zawierusze.
Organizacja zyskała różnorodne wsparcie, w jej szeregach znajdowały się zarówno osoby o przekonaniach socjalistycznych, jak i prawicowych, w tym Icchak Szamir, który później pełnił funkcję premiera Izraela w latach 1983-1984 oraz 1986-1992.
W styczniu 1941 roku Stern podjął kontrowersyjne działania, próbując nawiązać kontakt z rządem III Rzeszy. Proponował on współpracę, oferując „udział w wojnie po stronie Niemiec” w zamian za transport Żydów z ogarniętej wojną Europy do Palestyny. Niestety, zarówno w tej, jak i w drugiej próbie kontaktu pod koniec 1941 roku, nie otrzymał odpowiedzi ze strony narodowych socjalistów.
Jego życie zakończyło się tragicznie 12 grudnia 1942 roku, kiedy to podczas próby aresztowania został zastrzelony przez brytyjską policję. Prawdopodobnie jego śmierć była wynikiem roli, jaką pełnił w strukturach Lechi, organizacji, która pozostawała w opozycji do brytyjskiego mandatu w Palestynie.
Upamiętnienie
W roku 1981 powstała miejscowość o nazwie Kochaw Ja’ir (hebr. כוכב יאיר, trb. Koḫav Yaʼir), której nazwa nawiązuje do pseudonimu naszego bohatera.
W Suwałkach, na obiekcie mieszkalnym, w którym przyszedł na świat, usytuowanym na rogu ulic Kościuszki i Waryńskiego, umieszczona została tablica upamiętniająca miejsce jego narodzin.
Przypisy
- a b Suwałki – Tu urodził się Abraham Stern. 12.07.2020 r. [dostęp 28.02.2023 r.]
- Ada Amichal Yevin, In purple: the life of Yair-Abraham Stern, s. 290, Hadar Publishing House.
- Mo’atza Mekomit Kochaw Ja’ir. [w:] Flags Of The World [online]. [dostęp 07.04.2009 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Stanisław Kolendo | Samuel Rosenthal | Włodzimierz Dobrowolski (1872–1937) | Załmen GradowskiOceń: Awraham Stern