Dąbek Wolności to imponujący dąb szypułkowy (Quercus robur L.), który rośnie w północnej części malowniczego Parku Konstytucji 3 Maja w Suwałkach. Ten majestatyczny okaz osiąga wysokość około 24 metrów, a szerokość jego korony wynosi 14 metrów. W październiku 2014 roku dokonano pomiaru pierśnicy, która wyniosła 186 centymetrów, co stanowczo podkreśla imponujące wymiary tego drzewa.
Drzewo otoczone jest niewielkim ogrodzeniem, które przyjmuje formę koła składającego się z sześciu kamiennych słupków, połączonych kutym łańcuchem. Takie same ogrodzenie otacza również cały park, co nadaje mu charakterystyczny i spójny wygląd. W bezpośredniej okolicy dębu znajduje się pamiątkowy kamień, na którym wyryto inskrypcję: „3 maj 1791-1923”. Jest to istotny element upamiętniający ważne wydarzenie w polskiej historii.
Obecnie wokół dębu znajduje się niewielki placyk, który wybrukowany jest kostką granitową, podobnie jak wszystkie aleje w parku. Placyk ten został zaprojektowany w sposób umożliwiający krzyżowanie się dwóch ciągów spacerowych: alei głównej oraz bocznej, eliptycznej alei, co tworzy harmonijną przestrzeń do odpoczynku i kontemplacji w otoczeniu zieleni.
Historia
W sercu Suwałk znajduje się niezwykły dąb, którego historia sięga 3 maja 1923 roku. Drzewo zostało zainstalowane na głównej alei parkowej, zaledwie około 30 metrów od statui Matki Boskiej. Sadzonka została wyhodowana z nasion, które posadzono w 1918 roku, w okresie, gdy Polska ponownie odzyskiwała swoją niepodległość.
Inicjatywa posadzenia dębu zrodziła się z aktywności suwalskich kół niepodległościowych. W istotny sposób wzięła w tym udział dyrekcja Gimnazjum Męskiego imienia Karola Brzostowskiego w Suwałkach, na czele z ówczesnym dyrektorem, Janem Firewiczem. Uroczystość miała miejsce po mszy świętej i zgromadziła wielu uczestników, w tym członków walk o niepodległość, władze lokalne, młodzież szkolną oraz mieszkańców miasta i ich gości. Uroczyste poświęcenie dębu zrealizował ksiądz doktor Kazimierz Grunwald, który pełnił funkcję prefekta szkolnego oraz był długoletnim członkiem zarządu suwalskiego koła Polskiej Macierzy Szkolnej. Dla upamiętnienia wydarzenia umieszczono pod drzewem kamień z napisem: „3 maj 1791-1923”.
Warto podkreślić, że legenda mówiąca o tym, jakoby dąb był sadzony przez Marszałka Józefa Piłsudskiego, jest nieprawdziwa. Można powiedzieć, że jest to jedynie mit. W rzeczywistości Piłsudski w 1923 roku nie był obecny w Suwałkach, mimo że przebywał w mieście w dniach 12-13 września 1919 roku, krótko po wyzwoleniu Suwałk spod niemieckiej okupacji.
Zygmunt Stankiewicz zapisał w swoich wspomnieniach, że 3 maja 1923 roku, podczas obchodów rocznicy Konstytucji, w miejskim parku, naprzeciwko kościoła św. Aleksandra, zasadzono młody dąb ku pamięci o odzyskanej niepodległości. W momencie sadzenia zakopano akt erekcyjny oraz położono głaz z odpowiednim napisem. Uroczystość była wielką sprawą, w trakcie której uczestniczyły wszystkie szkoły, a tłumy ludzi wzięły udział w przemówieniach. Niestety, w czasie okupacji niemieckiej kamień został usunięty, jednak podobno akt erekcyjny zdołano uratować.
Relacje Stankiewicza pokrywają się z informacjami z innych publikacji, które twierdzą, że głaz z inskrypcją został ukryty przez mieszkańców Suwałk, co umożliwiło jego przetrwanie. Na ten temat pisze również Krzysztof Skłodowski, który w swojej pracy wskazuje na to, że w okresie, gdy miasto było zajęte przez wrogie wojska, mieszkańcy starali się chronić narodowe symbole, w tym tablicę upamiętniającą miejsce urodzenia Marii Konopnickiej oraz pamiątkowy kamień w ogrodzie miejskim przy Dąbku Wolności.
W 1957 roku dąb został uznany za pomnik przyrody, co zapewniło mu ochronę prawną. Kazimierz Omiljanowicz w swojej autobiograficznej książce „Czas pełni i słonecznego budowania” opisał, że w centralnej części ogrodu rosły piękne sztamowe róże, a w kierunku ulicy Konopnickiej znajdował się placyk z muszlą koncertową, gdzie odbywały się występy artystyczne z udziałem orkiestry. Dąbek Wolności, posadzony w maju 1923 roku, był atrakcją, której wzrost mogli z satysfakcją obserwować mieszkańcy, zwłaszcza młodsze pokolenie.
Na przestrzeni lat Dąbek Wolności stał się nie tylko symbolem Suwałk, ale także miejscem szczególnego znaczenia patriotycznego. W okresie „Solidarności” oraz podczas stanu wojennego, odwiedzający to miejsce składali kwiaty w rocznice narodowych świąt. Dąbek Wolności symbolizuje przynależność do Ojczyzny oraz łączy pokolenia dawnych i współczesnych bojowników o wolność i niezależność kraju.
Przypisy
- M. Zwolski, Obchody patriotycznych świąt narodowych w latach 1980-1989, "Rocznik Augustowsko-Suwalski" 2013, t. 13, s. 81.
- K. Omiljanowicz, Czas pełni i słonecznego budowania: Suwałki - Szczuczyn Nowogródzki. Wydawnictwo Hańcza, Suwałki 2009, s. 98-99.
- K. Skłodowski, Wojna i okupacja, w: Suwałki: miasto nad Czarną Hańczą, red. J. Kopciał, Wydawnictwo Hańcza, Suwałki 2005, s. 446.
- Z. Stankiewicz, Minione lata i ludzie, Kronika zjazdu absolwentów z okazji 150-lecia szkoły średniej w Suwałkach (17-19 października 1986), Suwałki 1988, s. 60.
- Były uczeń Gimnazjum Męskiego imienia Karola Brzostowskiego w Suwałkach.
- Z. Filipowicz, Z tradycji obchodów Konstytucji 3 Maja, "Krajobrazy" 1983, nr 19, s. 10.
- Ks. Kazimierz Grunwald. [dostęp 15.10.2014 r.]
- Słupki umieszczone są w promieniu ok. 170 cm od pnia drzewa, każdy wysokości ok. 47 cm. Pomiary wykonano w 10.2014 r.
- Kamień to przepołowiony głaz u podstawy liczący ok. 93 cm szerokości, Pomiary wykonano w 10.2014 r.
- Pierśnica - obwód pnia drzewa mierzony na wysokości 1,3 metra nad poziomem gruntu.
- Według danych z "Aneksu do projektu rewaloryzacji Parku im. Konstytucji 3 Maja w Suwałkach".
Pozostałe obiekty w kategorii "Tereny zielone":
Rezerwat przyrody Cmentarzysko Jaćwingów | Szlak turystyczny im. Marii Konopnickiej „Krasnoludki są na świecie”Oceń: Dąbek Wolności